چگونگی اجرای ارتینگ با الکترودهای زمین میله ای:
میله ارت را بکوبیم یا چاه کنده و  میله ارت را دفن کنیم؟!

نحوه کوبیدن میله ارت:

یک سوال همیشگی این است که الکترودهای ارت میله ای را هم باید مانند الکترود زمین صفحه ای ،چاه کنده و دفن کنیم یا میتوانیم این الکترود های زمین قائم را در زمین کوبید و حفاری و مقنی را کنار بگذاریم.

مطابق با مبحث سیزدهم مقررات ملی هر دو حالت امکان پذیر است.

• روش اول نصب الکترود ارت میله ای : روش کوبشی

در روش کوبشی که روش ارجح و توصیه شده برای اجرای ارت با الکترود ارت قایم است، الکترود ارت میله ای در زمین کوبیده میشود .

نحوه کوبیدن میله ارت :

چگونه باید میله ارت را کوبید ؟ این کار را میتوان با ادوات مختلف و انواع چکش های مخصوص اینکار انجام داد . از جمله تجهیزات مرسوم برای اینکار استفاده از چکش های برقی مناسب برای این کار هستند که معمولا نیاز به یک رابط برای کوبیدن الکترود ارت دارند ( فیلم کوبیدن میله ارت )

کوبیدن الکترود به طور کلی روش ارجح برای اجرای الکترودهای ارت میله ای است زیرا هم اجرای ارزانتری به نسبت روش حفاری است (نیاز به مقنی و حفاری چاه برای الکترود زمین حذف میشود) و  مهمتر  اینکه ترکیب دانه بندی خاک تغییر نمیکند و لذا الکترود زمین ارتباط  منسجم و مناسب تری با خاک بکر اطراف خود خواهد داشت.

• روش دوم اجرای الکترود ارت میله ای: روش دفنی

اجرای چاه ارت میله ای: در روش دیگر اجرای سیستم ارت با الکترود ارت میله ای ، خاک محل نصب الکترود توسط مقنی یا دستگاه حفاری ،حفاری میشود و الکترود ارت در میان قسمت کنده شده دفن میشود. اجرای چاه ارت میله ایی یک روش سنتی برای برقکارانی است که همیشه در ذهن خود اجرای الکترود ارت را مترادف با حفاری و اجرای چاه میدانند.

در اجرای چاه ارت میله ای، معمولا مواد کاهنده مقاومت خاک مانند بتنونیت ساده و اکتیو برای پر کردن قسمت حفاری شده استفاده میشود.

این روش با توجه به تغییر دانه بندی و تغییر فشردگی خاک چندان توصیه نمیشود. مضاف بر اینکه هزینه حفاری توسط مقنی چاه ارت هم اضافه میشود. هم چنین متاسفانه بسیاری از مواد کاهنده مقاومت ارت در کشور غیر استاندارد و غیر معتبر هستند و فاقد تاییدیه های لازم استاندارد میباشند و این مواد کاهنده مقاومت چاه ارت معمولا باعث خوردگی در الکترود ارت و اتصالات سیم ارت به الکترود میشوند.

الکترود زمین ساده و  الکترود زمین اساسی :

الکترود زمین ساده چیست ؟

منظور از الکترود زمین اساسی چیست؟

الکترود زمین ساده و اساسی تعاریف مبحث سیزدهم مقررات ملی برای انتخاب الکترود زمین است.

برخی از الکترود های اساسی از دید مبحث عبارتند از الکترود زمین صفحه ای ،الکترود ۵ حلقه و …

حال سوال این است که با استفاده از الکترودهای میله ای هم میتوان به یک الکترود اساسی از دید مبحث رسید؟ پاسخ را در ادامه همین مقاله با جزییات داده ایم

قبل از هر چیز باید یادآوری کنیم که طبق متن صریح مبحث سیزدهم الکترود صفحه ای کم اثرترین نوع الکترودهاست و به همین دلیل میخواهیم بدانیم که آیا با الکترود میله ای هم میتوانیم الکترود اساسی را ایجاد کنیم یا خیر

همانگونه که میدانید مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان ،انتخاب الکترود زمین را به روش تجویزی و با توجه به جریان درخواست پیشنهاد و الزام کرده است که جزییات کامل آن در صفحه ۵۹ مبحث سیزدهم بند ۱۳-۵-۴-۱ (تصویر زیر)قابل مطالعه است .

نکته مهم ،چگونگی استفاده از الکترود میله ای برای حالات مختلف الکترود ساده و اساسی مد نظر مبحث سیزدهم مقررات ملی در بند ۱۳-۵-۴-۱ است .

نکات مهم در بند مبحث سیزدهم در انتخاب الکترود
چگونه الکترود زمین مناسب را انتخاب کنیم؟

با توجه به بند فوق الذکر مشاهده میشود که انتخاب الکترود در مبحث سیزدهم صرفا بر مبنای جریان درخواست مشترک است .

نکته مهم دیگری که واضح است این است که از دید مبحث سیزدهم مقررات ملی هیچ عدد خاصی برای الکتورد مد نظر نیست و تنها اجرای صحیح و طبق ضوابط الکترود اهمیت دارد .

به عنوان مثال ،مبحث برای یک مشترک با کنتور درخواستی تا ۳۲ آمپر یک الکترود ساده که یک الکترود  زمین میله ای ۲ متری یا همان الکترود ساده  را پیشنهاد داده است

با توجه به وابستگی مقاومت یک الکترود ارت به مقاومت خاک، این یعنی ؛مقاومت یک الکترود زمین در یک خاک با مقاومت بالا میتواند  ده برابر و بیشتر از یک مقاومت در خاک با مقاومت ویژه کمتر باشد .

ولی مبحث سیزدهم کاری به مقاومت خاک نداشته و ملاک را صرفا عدد جریان درخواست قرار داده است

لذا اگر مثلا ،یک منزل ویلایی با کنتور ۳۲ آمپر در یک منطقه با خاک خوب و با مقاومت ویژه پایین و یک منزل با همان شرایط در منطقه ای با خاک با مقاومت ویژه بالا باشد از دید مبحث برای هر دو حالت یک الکترود زمین ساده کفایت میکند . این با علم به این است که مقاومت  الکترود زمین یکی از این منازل  بیش از ده برابر دیگری ممکن است باشد.

پس از دید مبحث صرفا اجرای صحیح یک الکترود ساده مهم است و عدد خاصی به عنوان مقاومت آن مدنظر نبوده است.

فرمول محاسبه مقاومت الکترود میله ای

هر مهندس برق باید فرمول  محاسبه دقیق و نیز تقریبی مقاومت الکترود ها را در ذهن داشته باشد تا بداند از هر الکترود چه حدود مقاومتی را باید انتظار داشته باشد و مثلا اگر در یک گزارش سنجش مقاومت الکترود  زمین میله ای  ۲ متری در یک خاک معمولی ، آزمونگر عدد ۲ اهم را ثبت نمود ؛ سریعا نسبت به عدد تشکیک و صحت آنرا مورد تردید قرار دهد.

فرمول محاسبه مقاومت یک الکترود میله ای به صورت تقریبی:

با تقریب مناسب مقاومت یک الکترود ارت میله ای برابر است با ؛ حاصل تقسیم مقامت ویژه خاک محل نصب  تقسیم بر طول الکترود میله ای مورد نظر :

  R=ρ/L

نتیجه مهم :

پس مقاومت زمین یک الکترود زمین میله ای ۳ متری در یک خاک با مقاومت ویژه حدود ۱۰۰ اهم متر تقریبا برابر با ۳۳ اهم خواهد بود و اگر کسی در گزارش اندازه گیری مقاومت زمین خود برای یک الکترود میله ای کوبشی در یک خاک معمولی عد ۱.۵ یا ۲ اهم ثبت نمود در بهترین حالت دستگاهش خراب است و در حالت بدبینانه اصلا آزمایشی انجام نشده و صرفا نتیجه ای با فرض بی سوادی و نا آگاهی ناظر و کارفرما ارائه شده است.

ترکیب و توازی الکترودهای میله ای برای حصول به الکترود اساسی، مجاز و مورد تایید مبحث است.

الکترود ارت صفحه ای یا الکترود زمین میله ای:

آیا وقتی الکترود زمین اساسی مورد نیاز است ،انتخاب چاه ارت با الکترود ارت صفحه ای مسی انتخاب مناسب تری نسبت به الکترود میله ای است ؟

باید گفت که برای انتخاب الکترود زمین وقتی الکترود اساسی الزامی است ،باید شرایط پروژه را در نظر گرفت . ممکن است به دلایلی چاه ارت با الکترود صفحه ای و با خاک و مواد کاهنده استاندارد به هر دلیلی انتخاب مناسب تری باشد ولی در حالت کلی و بدون بررسی شرایط، مبحث سیزده یک نظر اساسی و البته منفی نسبت به الکترود صفحه ای دارد .

الکترود صفحه ای کم اثرترین الکترودهاست!

هر طراح برق و مجری برقی باید این مساله مهم را در نظر داشته باشد که با توجه به هزینه های مرتبط با الکترود صفحه ای شامل وزن صفحه مسی الکترود صفحه ای ،هزینه حفاری و هزینه مواد کاهنده مانند بنتونیت؛ الکترود صفحه ای یک انتخاب اولیه برای الکترود زمین نیست مگر انکه خلاف آن با دلایل ثابت شود.

پس اگر بخواهیم جمع بندی داشته باشیم :

انتخاب الکترود زمین در مبحث سیزدهم مقررات ملی بر اساس جریان مجاز انجام میشود و به سه حالت تقسیم میشود .

برای هر سه حالت امکان استفاده از یک یا ترکیب الکترود های میله ای مقدور است . با این جمع بندی میتوان نقشه ای ترسیم کرد که همه جزییات مرتبط برای پوشش کامل همه حالات الکترود زمین بوسیله الکترود میله ای را پوشش دهد .

فایل PDFبرای دانلود و ارایه در نقشه ها در اختیار شما قرار گرفته است.