نظارت برق، نظام مهندسی
استفاده از لوله خرطومی مجاز است؟
❓سوال :آیا به طور کلی استفاده از خرطومی پلاستیکی برق ممنوع و غير مجاز است یا ممنوعیت کلی وجود ندارد و فقط در مکان های خاص نمی‌توان از خرطومی برق استفاده نمود؟
برای پاسخ به تمام سوالات و ابهامات در مورد لوله خرطومی پلاستیکی برق این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
در این ویدئوی کوتاه ،توضیحاتی در مورد شرایط استقاده از لوله های خرطومی برق در ساختمان توسط مهندس سجاد ارائه شده است.
بررسی نظر مقررات ملی ایران در مورد لوله های خرطومی
لوله های خرطومی برق،دیدگاه منفی ناظران و نظر مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان
هرچند مطلوب نظر برخی ناظران نیست ولی لوله های خرطومی برق به دلایل متعدد ،جزو اقلام پر مصرف در اجرای تاسیسات برق ساختمان ها در ایران محسوب میشود و در لوله کشی برق ساختمان از لوله های خرطومی پلاستیکی استفاده میشود.
دلایلی چون ارزانی، راحتی استفاده، راحتی سیم کشی، قابلیت انعطاف بالا و … از جمله عواملی است که باعث ایجاد علاقه مجریان و سازندگان برای استفاده از لوله های خرطومی پلاستیکی در لوله کشی برق ساختمان ها میشود.
در طرف مقابل از دید بسیاری از ناظران ؛ استفاده از لوله های خرطومی پلاستیکی حرام و هر نوع لوله کشی برق با استفاده از آنها مطلقا ممنوع است .
در این مقاله قصد داریم یک بار به طور کامل و همه جانبه این موضوع مهم را از دید مقررات ملی ساختمان بررسی و از زوایای مختلف ،امکان استفاده و نیز موارد ممنوعیت اجرای این لوله ها را بررسی نماییم.
در قدم اول باید آخرین ویرایش مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان را که مبنای طرح و اجرای تاسیسات برق ساختمان ها در ساختمان های شهری و ذیل قانون نظام مهندسی ساختمان است را بررسی کنیم .
در فصول مختلف این مبحث، بخصوص فصل هفتم آن، نکات مهم قانونی و اجرایی در چگونگی اجرای برق ساختمانها ،بخصوص نحوه لوله کشی برق و نوع لوله های برق مجاز در هر سیستم رااز جهت جنس و نیز توکار و یا روکار بودن ، ذکر و مشخص نموده است.
برای مطالعه کامل و دانلود رایگان آخرین ویرایش آن میتوانید از لینک زیر استفاده کنید
دانلود آخرین ویرایش مبحث سیزدهم مقررات ملی
لوله های برق قابل استفاده در سیم کشی توکار و روکار
در جدول ۱۳-۷-۳-۲ از مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان تکلیف انواع لوله های مجاز و غیر مجاز برای انواع ساختمان ها با کاربری های مختلف با توجه به نوع لوله کشی توکار یا روکار مشخص شده است .
در این جدول انواع لوله های برق به شرح زیر ذکر شده و سپس با توجه به نوع کاربری ساختمان و نیز نوع لوله کشی که توکار یا روکار باشد ،مجاز یا غیر مجاز بودن آن لوله مشخص شده است.
انواع لوله های برق از دید مبحث سیزدهم عبارتند از :
- لوله برق فولادی پی جی از نوع سیاه یا گالوانیزه
- لوله برق فولادی خرطومی گالوانیزه بدون روکش
- لوله برق فولادی خرطومی با روکش پی وی سی
- لوله برق پلاستیکی صلب از نوع غیر خودسوز
- لوله برق خرطومی پلاستیکی از نوع غیر خودسوز
از جدول مهم مبحث سیزدهم چه نکاتی در مورد لوله های برق و بخصوص لوله خرطومی قابل درک است؟
- اولا انواع لوله های قابل استفاده در جدول فوق مشاهده می‌شوند.
- دوم اینکه از هر کدام از لوله ها در کجا میتوان استفاده نمود و در کجا ممنوعیت استفاده وجود دارد.
- سوم اینکه مجاز يا غير مجاز بودن استفاده از لوله ها، به نوع ساختمان و نیز روکار با توکار بودن لوله وابسته است.
- چهارم اینکه لوله خرطومی پلاستیکی هم در جدول مشاهده میشود.
- پنجم اینکه لوله های پلاستیکی چه از نوع صلب و چه از نوع خرطومی هر دو باید غیرخودسوز باشند.
- و در نهایت مهمترین مساله:
لوله خرطومی پلاستیکی از نوع غیرخودسوز قابل استفاده است به شرطی که در ساختمان غیر صنعتی و در به صورت توکار باشد.
پس تا اینجا نکات مهمی را در مورد لوله خرطومی متوجه شدیم.
حال باید دیگر بندهای مقرراتی را مرور کنیم.
اگر به موضوع ارت و الکترود زمین و مقاومت مطلوب آن علاقه مند هستید این مقالات برای شما مفید است.
منظور از لوله کشی توکار برق دقیقا چیست؟
از دید مبحث سیزدهم مقررات ملی چه نوع لوله کشی برق لوله کشی برق توکار محسوب می شود؟
خیلی از موارد این سوال پیش می‌آید که آیا مثلا لوله کشی های برق در سقف کاذب، لوله کشی برق توکار محسوب میشود یا از نوع لوله کشی برق روکار به حساب می‌آید؟
در اینجا باید نگاهی به تعریف مبحث سیزدهم مقررات ملی در ذیل جدول معروف یا همان جدول 13-7-3-2 بیاندازیم.
لوله کشی برق توکار طبق تعریف مبحث سیزدهم :
مبحث سیزده بند 13-7-3-2-1: لوله کشی هایی که در دیوار و سقف، کف سازی، بتن و غیره به صورت دفني اجرا می‌گردد ،از نوع لوله کشی برق توکار محسوب میشود.
تا اینجا می‌دانیم بر خلاف تصور عده ای از مهندسان ناظر برق که استفاده از لوله برق خرطومی را کلا ممنوع می‌دانند، چنین ممنوعیت کلی ایی وجود ندارد و در شرایطی میتوان از این لوله استفاده نمود.
از لوله خرطومی برق غیر حودسوز میتوان در ساختمان غیر صنعتی و صرفا به صورت توکار استفاده نمود و منظور از توکار نیز یعنی مدفون و دفن شده در مصالح بنایی.
این مقاله برگرفته از دوره کاربردی -اجرایی اصول “لوله کشی استاندارد برق” است .برای مطالع شرح دوره و تهیه کلیک کنید.
آیا در کف هم میتوان از لوله برق خرطومی استفاده نمود ؟!
آیا در لوله کشی کف ساختمان هم میتوان از لوله خرطومی پلاستیکی استفاده کرد؟
نکته مهم در استفاده از مقررات، احاطه کامل و خوانش دقیق و مطالعه کامل همه بندهای آن است.
معمولا قسمتی خوانده و بدون مطالعه کامل دیگر اجزا نتیجه گیری های غلط و ناصوابی انجام میشود.
مبحث سیزدهم مقررات ملی در فصل هفتم بند بسیار مهمی دارد که تکلیف نوع لوله برق مجاز برای استفاده در کف را مشخص می‌کند.
لوله کشی برق در کف طبق مبحث سیزدهم:
بند 13-7-3-5: مدارهایی که در کف قرار می‌گیرند باید فقط با استفاده از لوله های فولادی یا پلاستیکی صلب اجرا شوند.
این لوله ها به هنگام اجرا و بعد از آن باید مقابل ضربات مکانیکی محافظت شوند
استفاده از لوله خرطومی در کف در هیچ شرایطی مجاز نیست
مبحث سیزدهم 13-7-3-5:
مدارهایی که در کف قرار می‌گیرند باید فقط با استفاده از لوله های فولادی یا پلاستیکی صلب اجرا شوند.
این لوله ها به هنگام اجرا و بعد از آن باید مقابل ضربات مکانیکی محافظت شوند
WWW.ALIREZA-SAJAD.IR
دستمزد و اجرت لوله کشی برق
نرخ اجرت و دستمزد لوله کشی برق خرطومی و pvc
قیمت لوله کشی برق با لوله خرطومی استاندارد در اصفهان، متری ۵۰۰۰ تومان اعلام شده است
برای اطلاع از روش های تعیین دستمزد اجرای برق به روش شعله ای ،آیتمی و .. و نیز نرخ نامه های مصوب اتحادیه های برق شهرهای مختلف مقاله زیر را مطالعه کنید.
دستمزد اجرای برق و نرخنامه اتحادیه برق
لوله خرطومی مورد استفاده چه شرایطی باید داشته باشد؟
آیا از هر نوع لوله خرطومی ایی در ساختمان غیر صنعتی و با رعایت شرایط میتوان استفاده کرد؟
پاسخ : البته خير
پیش شرط هر تجهیز مورد استفاده در ساختمان، استاندارد بودن آن است.
لوله های برق مشمول استاندارد اجباری هستند
لذا برای لوله های برق خرطومی هم این پیش شرط وجود دارد.
اگر با مفهوم و تمایز کالاهای مشمول استاندارد اجباری با کالاهای مشمول استاندارد تشویقی و موارد مرتب با آنها از دید مقررات ملی و وظایف ناظران آشنا نیستید این مقاله را مطالعه کنید:
گفتاری در باب استاندارد الزامی و تشویقی و دلیل اهمیت آن در حوزه نظام مهندسی
نکته مهم که اکثر همکاران به آن توجه ندارند این است که لوله های خرطومی برق يا انعطاف پذیر دارای پارت استاندارد مجزا هستند.
تنها میتوان از لوله خرطومی دارای نشان استاندارد استفاده نمود و توجه به این نکته بسیار مهم است.
توجه : حجم بسیار کمی از لوله های خرطومی داخل بازار استاندارد هستند به همین دلیل معمولا لوله های خرطومی برق غیر استاندارد هستند؛ مگر آنکه خلاف آن بواسطه استعلام استاندارد اثبات شود
استفاده از زانو در لوله کشی برق ساختمان
آیا استفاده از زانو در لوله کشی برق ساختمان ممنوع است ؟
آیا میتوان خرطومی برق را به زانو متصل نمود؟
بر خلاف تصور بسیاری از همکاران مجری و ناظر برق استفاده از زانو هم در لوله کشی برق ساختمان ممنوع نمیباشد و در مبحث سیزدهم مقررات ملی چنین ممنوعیتی در مورد استفاده از زانو نیامده است.
البته زانوهای برق باید از همان کارخانه تامین کننده لوله های استاندارد تامین شوند .
توصیه میشود که در محل اتصال زانو به لوله از چسب PVC استفاده شود.
متنها باید دقت داشت که اتصال لوله خرطومی به زانو بی معنا است
استفاده از چسب برق در برقکاری ممنوع است ؟
اگر بله ،جایگزین چسب برق برای اتصال سیم ها چیست؟
بازخوانی پرونده
ناظر برقی وظیفه نظارت مستمر خود را انجام نداده و در بازدید پایانکار با لوله های برق خرطومی خودسوز و غیر استاندارد ،سیم کشی های با سایز های غیر قابل قبول و بدون هادی حفاظتی و .. مواجه میشود و دستور تخریب دیوارها و تعویض لوله ها را میدهد که با شکایت کارفرما مواجه میشود .
شرح این پرونده آموزنده را از لینک زیر مطالعه کنید
بازخوانی پرونده عدم نظارت و گزارش در موعد ناظر برقمطالعه و بررسی آخرین ویرایش استاندارد ملی در بخش الزامات عمومی لوله های برق و لوله های برق انعطاف پذیر
نشریه 110-سازمان برنامه و بودجه
نشریه 110
در طرح و اجرای تاسیسات برق ساختمان های دولتی و زیر مجموعه نظام فنی کشور ملاک عمل نشریه های سازمان برنامه و بودجه هستند
در ویرایش قدیم نشریه 110 کلا استفاده از لوله خرطومی ممنوع بود.
در ویرایش جدید نشریه ۱۱۰ که از ابتدای سال ۱۴۰۲ لازم الاجرا است شرایط کاملا متفاوتی ذکر شده است.
نشریه ۱۱۰ ویرایش ۱۴۰۰ درمورد لوله خرطومی چه میگوید ؟
آیا از دید نشریه ۱۱۰ جدید هم ،لوله خرطومی ممنوع است؟
خیر در نشریه ۱۱۰ جدید لوله خرطومی استاندارد ممنوع نبوده و مجاز است و واقعیت این است که در نشریه ۱۱۰ جدید رویه کلا برعکس شده و اتفاقا نظر مساعدی نسبت به لوله خرطومی برق دارد . حتی نسبت به مبحث سیزدهم مقررات ملی هم ،سهل گیری بیشتری داشته است .
اولین شرط و پیش فرض برای استفاده از لوله خرطومی پلاستیکی در نشریه ۱۱۰ ویرایش ۱۴۰۰ ، استاندارد بودن آن است.
بند ۱-۶-۷-۱ نشریه ۱۱۰ جدید:
لوله خرطومی غیرفلزی به کار رفته باید مطابق استاندارد ملی ۲۳-۱۱۲۱۵ و از نوع غیر خودسوز و مقاوم در برابر رطوبت و عوامل شیمیایی باشد.
- حداقل سایز لوله خروطمی پلاستیکی به کار رفته باید ۱۶ و حداکثر آن ۶۳ باشد
شرایط نصب و کاربرد لوله های خرطومی در نشریه ۱۱۰ ویرایش ۱۴۰۰
بند ۱-۶-۷-۱ نشریه ۱۱۰ جدید :
- نصب به صورت نمایان یا پوشیده شده داخل دیوار ،سقف یا کف در ساختمان های با حداکثر سه طبقه از سطح زمین
- نصب به صورت پوشیده شده داخل دیوار ،سقف یا کف در ساختمان های با بیش از سه طبقه از سطح زمین مشروط بر آنکه توسط مصالح قابل اشتعال یا غیر قابل اشتعال با مقاومت حرارتی حداکثر ۱۵ دقیقه پوشیده شده باشد.
- نصب به صورت نمایان یا پوشیده شده در ساختمان هایی که تمام طبقات آنها مجهز به سیستم خودکار اطفا حریق اسپیرنکلر باشند
- نصب در بالای سقف کاذب ،مشروط بر آنکه سقف بتواند حداقل مقاومت حرارتی ۱۵ دقیقه را تحمل کند.
- نصب در محیط های مرطوب داخل ساختمان مشروط بر آنکه اتصالات مخصوص این محیط ها به کار گرفته شود.
- و….
جمع بندی
مطابق با مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان از لوله های خرطومی پلاستیکی با رعایت شرایطی میتوان استفاده نمود
این شرایط به شرح زیر هستند:
- کاربری ساختمان غیر صنعتی باشد
- استفاده از لوله به صورت توکار باشد
- لوله غير خودسوز باشد
- لوله استاندارد باشد.
- لوله کشی در کف نباشد.
کلیه ساختمان های مسکونی و ذیل سازمان های نظام مهندسی باید صرفا از مقررات پیروی کنند.
شرایط استفاده در ساختمان های با بودجه عمومی و تحت نظر سازمان مدیریت باید مطابق با نشریه ۱۱۰ باشد
دوره جامع و کاربردی -اجرایی
شناخت ،کاربرد،تست های الزامی
کلیدهای جریان باقیمانده (RCD)
بررسی ایرادات اجرایی پرتکرار در تابلو
با توجه به تجربه های تست و تحویل
بررسی سرفصل و تهیه دورهزمانی برای چالش!
برای بررسی تسلط بر مقررات ملی با توجه به مقاله فوق و مبحث سیزدهم سوالات ذیل را پاسخ دهید :
سوال اول : آیا برای لوله کشی برق چراغ های سقفی، میتوان از لوله برق خرطومی در سقف کاذب استفاده نمود؟ چرا؟
سوال دوم :
یک ممنوعیت مهم دیگر برای استفاده از لوله خرطومی در مبحث سیزدهم وجود دارد. آن ممنوعیت را ذکر کنید.
سوال سوم :
چرا در برخی از کشورها از لوله های خرطومی تا این حد استفاده میشود؟
برای مطالعه بیشتر در مورد اصول لوله کشی برق میتوانید” دوره اصول لوله کشی استاندارد برق” را تهیه نمایید.
دوره اصول لوله کشی استاندارد برق
لوله کشی برق ستون فقرات اجرای تاسیسات برق ساختمان ها محسوب میشود .ایراد و اشکال در مرحله لوله کشی با توجه به توکار بودن معمولا قابل جبران نیستند.
پس چه در مقام ناظر و چه در مقام مجری اصول اجرای صحیح و منطبق بر مقررات ملی را بیاموزید.
با سلام واحترام مقالات منتشر شده در سایت بسیار جامع و عالی می‌باشد و بخصوص برای بنده که شاید بارها مطلبی در خصوص مقررات را خوانده باشم واز یادم رفته باشد ولی با مطالعه مقاله و همچنین به چالش کشیدن شخص با مطرح کردن سوالات به خوبی در ذهن میماند بر خود که عضوی از جامعه مهندسی می‌باشم لازم میبینم از زحمات شما استاد بزرگوار قدردانی بنمایم وآرزوی موفقیت وسر بلندی را دارم پیروز پاینده باشید 🌷🙏
سلام و درود خانم مهندس
از ابراز لطف شما همکار گرامی سپاسگزارم
امید ان دارم که این مطالب باعث شود جامعه مهندسی حداقل یک گام به جلو حرکت کند.
با سلام و عرض ادب
مورد دیگر طبق بند 13-10-3-1 صفحه 125 مبحث 13 این نوع لوله کشی در محیط نمناک و مرطوب نباید استفاده شود.
پیروز و سربلند باشید.
صفحه 123
سلام و درود
بله دقیقا
پاسخ سوال دوم مطرح شده در قسمت چالش محیط مرطوب است که الزامات فصل دهم مبحث سیردهم باید رعایت گردد
صفحه 123
سلام و احترام
جناب اقای مهندس دوره لوله کشی اماده نشده است؟
تشکر
با سلام خدمت اساتید برجسته
در کار یک ساختمان دوطبقه برای برقکشی طبقه دوم خاستم با توضیحات و شرایط زیر بپرسم آیا تاثیری روی قیمت کارمزد ( بصورت شعله ای ) دارد . لطفا با جزعیات راهنمایی بفرمایید ..
در این ساختمان لوله هایی که باید از قبل و از طریق سقف یا کف جایگذاری میشده رو انجام ندادن و سقف کامل اجرا شده ، کف هم سرامیک شده . که به ناچار باید با شیراز زنی ها ، سوراخکاری ها و دردسرهای مربوط بهشون کار رو انجام داد که بسیار زمان بر و سختر خواهد بود ضمن اینکه ساختمان به صورت دوبلکس که قسمت پایین شامل سالن (طول ۱۲ و عرض ۴ متر) سرویس بهداشتی و راه پله با ارتفاع حدودا ۶ متر تا سقف و دسترسی مشکل و قسمت بالا نیز شامل یک اتاق خواب ، آشپزخانه ، سرویس بهداشتی و بالکن و انباری می باشد .
کار رو به ناچار با لوله خرومی های نسوز با قطر های یک دوم و یک اینچ با اتصال بست و پیچ و رول پلاک انجام گرفته .
سپاس از صبر و همکاری شما عزیزان
سلام ودرود
قیمت های اعلامی در بحث دستمزد مجری برق مربوط به کار در شرف انجام و انعقاد قرارداد است . در مورد کارهای تعمیری ، اصلاحی و … باید ضمن بررسی دلیل تعویض مجری قبلی و کسب رضایت وی ؛ با توجه به شرایط با کارفرما به صورت توافقی قیمت برآورد و اعلام شود .
در ضمن سوراخ کاری و شیارزنی و امثالهم طبق رویه های اعلامی در اکٍر نرخ نامه های اتحادیه ها خارج از عهده مجری است و در صورت انجام هم باید توافق قیمتی شود .
برای مطالعه بیشتر در مورد طریقه قیمت دادن و نرخ نامه ها مقاله جامع زیر را مطالعه نمایید .
https://alireza-sajad.ir/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%B2%D8%AF-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86-1401/
سلام عرض ادب خدمت مهندس گرامی با این توضیحآتی که شما دادین مطمئنا جواب سوال اول خیر هستش چون خرطوم غیر خودسوز باید زیر مصالح ساختمانی از قبیل گچ سیمان باشد
با تشکر.
سلام و درود همکار گرامی
احسنت .طبق مقررات ملی در مبحث سیزدهم ، لوله خرطومی پلاستیکی ،نمیتواند به صورت غیر مدفون کار شود و لذا در سقف کاذب کناف ممنوع است.
لطفا با ذکر دلیل توضیح دهید من حدود بیست سال در حرفه برقکاری فعالیت دارم یک دلیل قانع کننده بگید چرا ممنوع است
سلام و درود بر شما مجری با سابقه
یک دلیل قانع کننده برای چه چیزی دقیقا ؟
در مورد لوله های خرطومی ؟
در مقاله در مورد اینکه کلا ممنوع نیست و این تصور غلط است صحبت کردیم و گفتیم لوله خرطومی پلاستیکی برق استاندارد مجاز است و موارد ممنوعیت آنرا هم در کف و یا جاهایی که لوله توکار و مدفون در مصالح نیست ،متذکر شدیم
به یاد داشته باشیم مقررت ملی ساختمان ، تنها مبنای نظارت و اجرا در حوزه ساختمان های مسکونی است
شرایط نشریه ۱۱۰ در مورد لوله خرطومی را هم که برشمرده و مقایسه کرده ایم.
موفق باشید
سلام و عرض ادب .جناب مهندس در قسمتی از دیوار ساختمان لوله خرطومی و سیم های برق داخلش از دیوار بیرون زدند. برگرداندن سر آزاد این سیم ها به داخل لوله خرطومی کار درستیه؟ آیا از نظر ایمنی مشکل ساز نخواهد بود؟
سلام من منظور شما را درست متوجه نشدم . یعنی در محلی غیر از قوطی ها لوله ها بیرون آمده اند ؟ اگر تصویر انرا ارسال کنید احتمالا بتوانم بهتر راهنمایی کنم .
با عرض سلام واحترام وتشکراززحمات شمابرادرعزیزوارجمند
سلام و ارادت همکار عزیز و محترم
از لطف شما سپاسگزارم