مهندسی برق، نظام مهندسی
RCD
RCD : residual-current device
وسیله جریان باقیمانده
آیا RCD و RCCB یک معنا میدهند ؟
کلید RCD یا وسایل جریان باقیمانده رسته گسترده ای از تجهیزات هستند که نقش مهمی در حفاظت و ایمنی در تاسیسات الکتریک به عهده دارند.سوالات و ابهامات فراوانی در مورد کارکرد انواع وسایل جریان باقیمانده،رده بندی کلید های RCD، محل استفاده و حتی نام گذاری این وسایل مهم وجود دارد .
لذا بر آن شدیم که در سلسله مقالاتی به مفاهیم ،عملکرد و کاربرد آنها بپردازیم .
قبل از هر چیز لازم است یادآوری شود که لفظ کلید محافظ جان یا فیوز محافظ جان برای این وسایل صد در صد غلط و غیر فنی است که متاسفانه به دلیل نا آگاهی به کار برده میشود.در مقاله ای به طور مستقل به دلیل این موضوع می پردازیم.
این مقالات بخشی از دوره جامع کلیدهای RCD است که از صفر تا صد کلیدهای جریان باقیمانده و حتی موارد تست و تحویل انها به تفصیل مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. نکته مهم و متمایز کننده دوره؛ بررسی ایرادات اجرایی و طراحی رایج در مورد این کلیدها است که با توجه به تجربه مدرس در حوزه کنترل نقشه و نیز مجری تست و تحویل ارائه شده است.
در این مقاله به این سوالات پر تکرار و همیشگی در مورد وسایل جریان باقیمانده یا کلید RCD ها و یا به غلط کلید مفاحظ جان پاسخ خواهیم داد.
آیا RCD همان RCCB است ؟
یک سوال همیشگی و مورد پرسش در نام گذاری و رده بندی این تجهیزات است .
مانند اینکه RCD با RCCB یکی است؟ تفاوت RCD با RCCB و RCBO چیست ؟
کلیدrcd با کلید rccb و کلید RCCB با کلید RCBO چه فرقی دارند؟
پس لازم است با خانواده اصلی و زیر مجموعه های آن و فلسفه نام گذاری آنها آشنا شویم.
تشریح چگونگی عملکرد کلیدهای جریان باقیمانده :
وسایل جریان باقیمانده RCD چگونه کار میکنند ؟
این شیوه تشخیص و عملکرد کلید RCD چه مزایایی دارد ؟
چه محدودیت هایی را ناشی میشود و کلیدRCD کجا حفاظت مناسب ندارد؟
چرا این وسایل را نباید کلید یا فیوز محافظ جان نامید ؟
آشنایی با RCCB و RCBO
کلید RCBB دقیقا جیست ؟
کلید RCBO چه تغزفی دارد ؟
تفاوت RCCB با کلید RCBO در چیست؟
چگونه تفاوت RCCB با RCBO را تشخیص بدهیم ؟
تعریف دقیق RCD
وسیله جریان باقیمانده یا RCD :
تجهیز جریان باقیمانده یک نام عمومی و عام است که به تمام ادواتی که به وسیله تشخیص جریان تفاضلی کار می کنند اطلاق میشود.
یک تجهیز جریان باقیمانده باید سه خاصیت زیر را را همزمان داشته باشد:
- تشخیص جریان باقیمانده (جریان پسماند) در مدار
- مقایسه جریان باقیمانده با مقدار مرجع
- عملکرد و باز کردن مدار در صورت بیشتر شدن جریان تفاضلی از مقدار مرجع
پس RCD نام یک خانوده از تجهیزات است که سه خاصیت فوق را توامان داشته باشند.
تجهیزات جریان باقیمانده رده وسیعی از محصولات را شامل می شود؛ مانند کلید های جریان باقیمانده ،کلیدهای ترکیبی جریان باقیمانده، رله ها و …
- به یاد داشته باشیم که به کار بردن نام فیوز محافظ جان برای هر یک از اعضای این خانواده غلط و نشان از نا آگاهی گوینده دارد.
در مهندسی برق چیزی به عنوان کلید یا فیوز محافظ جان وجود ندارد!
آیا RCCB و RCD یک معنی میدهند؟
خیر ،RCD و RCCB یک معنا ندارند.
شناخت سلسه مراتب :
همان طور که در بخش قبل گفتیم وسیله جریان باقیمانده یک نام کلی است برای کلیه وسایلی که بر اساس جریان تفاضلی و با لحاظ سه شرط فوق کار میکنند.
پس RCD نام مشترک همه این وسایل است. و به عبارتی هر وسیله جریان باقیمانده ای حتما RCD است.
یعنی یک RCCB حتما یک RCD است همین طور هر RCBO هم یک RCD است .
چیزی شبیه نام خانوداگی!
به عبارتی “RCD” چیزی مانند نام خانوادگی این وسایل است.
مثلا همه عمو زاده های من سجاد هستند ولی همه سجاد ها ،علیرضا سجاد نیستند!
پس همیشه به یاد داشته باشید :
.All RCCBs are RCDs but not all RCDs are RCCBs
Residual Current Device (RCD) is a generic term for the whole family of devices
آشنایی با نام اعضای خانوداه RCD ها
دروه جامع کلیدهای RCD
هر آنچه در مقام طراح ،ناظر و یا مجری حرفه ای باید در مورد این کلیدها بدانید !
مشاهده سرفصل و جزئیات
تفاوت بین RCCB و RCBO
بودن یا نبودن حفاظت اضافه جریان ؛مساله این است.
یک دغدغه و سوال همیشگی مهندسان طراح و ناظر برق چگونگی دانستن فرق کلید RCCB با کلید RCBO است و اینکه چگونه باید آنها را تمیز دهند .
به عبارتی راه تشخیص یک کلید RCCB با یک کلید RCBO دقیقا چگونه است؟
کلیدهای جریان باقیمانده RCCB صرفا قادر به تشخیص جریان های پسماند هستند و عملکرد و حفاظتی در برابر جریان های اتصال کوتاه و اضافه بار ندارند .
در صورت استفاده از کلید RCCB حتما باید یک المان حفاظت اضافه جریان مانند کلید مینیاتوری قبل از آن قرار گیرد تا حفاظت از مدار و کلید RCD را به عهده گیرد.
مبحث سیزدهم مقررات ملی هم اشاره میکند که کلید جریان باقیمانده باید آخرین وسیله سمت مصرف باشد .
با توجه به نیاز به دو وجود دو کلید مجزا ، برای سهولت و کاهش فضا و تعداد کلید ؛ کلیدهای ترکیبی ابداع شدند . کلیدهای ترکیبی، کلیدهای جریان باقیمانده ای هستند که به حفاظت اضافه جریان هم مجهز شده اند و عملکرد توامان دارند.
یعنی این کلیدها عملا ترکیبی از یک RCCB و یک کلید مینیاتوری یا همان MCB هستند که اصطلاحا RCBO گفته میشوند.
RCCB : کلید جریان باقیمانده بدون حفاظت اضافه جریان (IEC61008-1)
Residual Current Circuit breaker: RCCB
برای دانلود مستقیم استاندارد IEC مرتبط با کلید های RCCB روی لینک زیر کلیک کنید:
IEC61008-2013
RCBO : کلید جریان باقیمانده ترکیبی با حفاظت اضافه جریان (IEC61009-1)
Residual Current Breaker with Over-Current : RCBO
سوال :
به عنوان یک ناظر چگونه باید تفاوت یک RCCB و RCBO در تابلو را تشخیص دهم؟!
(منتظر مقالات بعدی باشید )
در تصویر زیر مقایسه ای بین کلید RCCB،MCB , یک کلید RCBO مشاهده میکنید.
زمانی برای چالش:
- منظور از جریان نامی In کلید RCD چیست ؟
- منظور از جریان عامل I∆n یک کلید RCD چیست ؟
- کلیدهای RCD در چه اعداد عاملی تولید میشوند ؟
- کاربرد RCD با جریان های عامل متفاوت کجاست؟
- منظور از ” Im “ چیست و چه تفاوتی با ” Inc ” دارد؟
- در تابلو با دو کلید RCD چه نکاتی باید رعایت شود؟
سلام و عرض ادب خدمت شما استاد گرانقدر توضیح جامع و کاملی بود استفاده کردم موفق باشید 🌺
سلام و درود
سپاس از همراهی شما خانم مهندس
استفاده از rcd بهتر است یا rcbo
در مقاله کامل توضیح داده شده است که RCBO زیر مجموعه ای از خانواده RCD هاست .
اگر سوال شما بین RCCB , RCBO است بستگی به موقعیت استفاده دارد .
و در شکل تفاوت و مزیت هریک توضیح داده شده است . کلید RCBO دارای حفاظت اضافه جریان هم هست .
سلام آقای مهندس
RCCB و RCBO مخفف چه کلماتی هستند
سلام و درود
Residual Current Circuit breaker: RCCB
Residual Current Breaker with Over-Current : RCBO
با عرض سلام و خداقوت . عالی بود . در دوره جامع کلیدهای RCD تست این این کلیدها هم تشریح شده